HÌNH ẢNH SIÊU ÂM LAO THẬN

Hình ảnh siêu âm B-mode của lao thận đa dạng nhưng không có tính chuyên biệt. Có 3 dạng thường gặp:

- thận nhỏ với bờ lồi hoặc không đều do co rút, không đặc điểm chuyên biệt

- tổn thương u hạt (granulomatous masses) trong chủ mô thận: vùng echo kém, tròn hoặc không, không tăng âm sau; tròn giới hạn rõ có tăng âm sau, gợi ý hoại tử bã đậu (caseation), có tác giả gọi là putty kidney; echo dày có bóng lưng sau do vôi hóa trong vùng hoại tử bã đậu, còn gọi là cement kidney.

* putty = như chất mát tíc [mattic] trét nơi dột, rò rỉ hoặc gắn kính / chất mattic thường là bột phấn trộn với dầu hạt lanh, [paste of chalk and linseed oil for fixing panes of glass] dẻo sệt nhưng cứng lại khi khô sau đó.

- ứ nước hay dịch cặn (mủ), có thể có xoang thận dày vách với giảm âm sau.

Một vài bàn luận thêm với

+ Tổn thương u hạt (caseous masses):

-echo kém có thể là ung thư hoại tử có thể là lymphoma. Nếu là lymphoma thì thận lớn ra và thường 2 bên. Nếu có tổn thương lymphoma cùng lúc nơi khác thì càng chắc chắn.

-u hạt có truyền âm thường phải nghĩ là u hoại tử bên cạnh tổn thương lao có caseum nhày.

-u hạt echo dày có bóng lưng có thể là dãn ống thận trước đài thận

-u hạt đặc có thể là hang lao xơ hóa.


+ Lao thận thường làm dày xoang thận (mucosal thickening) gây ra giảm âm sau và dãn xoang bài tiết mà không dãn bể thận nhưng phải phân biệt với:

-sỏi bể thận

-u đường bài xuất đặc biệt là u thâm nhiễm bể thận cho hình ảnh giống như lao thận trên siêu âm và CT. Siêu âm có lợi thế nếu như tìm thấy triệu chứng thận khác như hang lao và tổn thương đa ổ.

Cần kết hợp với IVP để chẩn đoán sát hợp hơn. Nếu nghi ác tính nên chọc hút dưới hướng dẫn siêu âm hay CT.

Vì hình ảnh siêu âm lao thận không đặc hiệu và đa dạng, nên luôn dựa vào lâm sàng : đau hông lưng, đau vùng trên mu, tiểu thường, đái đêm, đái mủ, đái máu đại thể và vi thể kéo dài.

Tài liệu tham khảo chính:

Burton D Rose:Renal Tuberculosis, http://uptodate.com
VPS  Punia,  Satish  Kumar:Cement  Kidney:  Renal  Tuberculosis, JIACM  2008;  9(3):  216-7
Michael S. Gibson, Michael L. Puckett, Mark E. Shelly: Renal Tuberculosis, RadioGraphics 2004; Volume 24, Number 1 : 251–256
J B. EASTWOOD, C M. CORBISHLEY, and J M. GRANGE: Tuberculosis and the Kidney, J Am Soc Nephrol, 2001, 12: 1307–1314.